Het begin
Molen De Traanroeier deed van 1727 tot 1902 dienst als graan- en pelmolen in Zaandam. In 1902 is het bouwwerk daar afgebroken. Het bovenwerk is per schip verplaatst naar Oudeschild op Texel. Hier is een nieuw onderstel gemetseld, waar het oude bovenwerk op is geplaatst.
Ook op Texel werd de eerste decennia graan gemalen met de molen. Maar halverwege de twintigste eeuw draaide hij niet meer en werd hij gebruikt als opslagplaats.
Functies in de loop der jaren
In de zestiger jaren besloot de Texelse Elektriciteits Maatschappij om elektriciteit te gaan opwekken met de molen. Er werden grote stalen raderen, dynamo’s en stoppenkasten in de molen geplaatst. De houten wieken werden vervangen door aluminium wieken met zelfzwichtende kleppen. In 1965 was de molen gereed voor zijn nieuwe taak en werd de eerste elektriciteit opgewekt. De Traanroeier was hiermee de voorloper van de moderne windmolen.
Het opwekken van elektriciteit bleek al vrij snel niet rendabel. De Traanroeier kwam daardoor in de jaren 70 weer stil te staan. Door een actie vanuit het dorp Oudeschild is het monumentale bouwwerk in 1999 in oude luister hersteld. De molen werd eigendom van de Stichting tot behoud van molen De Traanroeier, werd gerestaureerd en kreeg zijn oorspronkelijke functie als graanmolen terug. Op de steenzolder zijn twee koppels maalstenen geplaatst, waarmee met windkracht graan kan worden gemalen. Bij onvoldoende wind kunnen de molenaars gebruik maken van de elektrische maalstoel op de begane grond.
Nog steeds zijn er in de molen onderdelen te zien, die afkomstig zijn uit de tijd dat hij elektriciteit opwekte.
Heden
In 2014 was de molen weer toe aan een grote onderhoudsbeurt. Stichting De Traanroeier heeft daarom een plan gemaakt om enerzijds de molen op te knappen en anderzijds een expositie in de molen te realiseren. Dankzij bijdragen van donateurs, sponsoren en verschillende fondsen kon dit plan gerealiseerd worden. Zo blijft De Traanroeier draaiend en de geschiedenis levend.
